قبرستان وادی السلام، یکی از بزرگترین و مشهورترین قبرستان های جهان، در شهر نجف در کشور عراق واقع شده است. این قبرستان که به عنوان مکانی مقدس برای مسلمانان شناخته می شود، محل دفن بسیاری از شخصیت های تاریخی و مذهبی مهم، از جمله ائمه معصومین و علما است.
وسعت این قبرستان به حدود ۱۵۰۰ هکتار می رسد و دارای جاذبه های فرهنگی و تاریخی زیادی است. زائران و بازدیدکنندگان از سراسر جهان برای ابراز ارادت و احترام به این مکان مقدس سفر می کنند. این قبرستان نه تنها از نظر مذهبی، بلکه از منظر تاریخی نیز اهمیت ویژه ای داشته و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. در این مطلب از سایت زائرانه، اطلاعات بیشتری در خصوص این مکان در اختیارتان قرار خواهیم داد.
معرفی قبرستان وادی السلام
قبرستان وادی السلام در شمال شرق نجف اشرف، عراق، یکی از بزرگ ترین و مقدس ترین قبرستان های مسلمانان است. این مکان از سمت جنوب به مرقد امام علی (ع) و از سمت غرب به دریاچه بحر النجف محدود می شود و با مساحت ۱,۴۸۵ هکتار، گنجایش دفن بیش از پنج میلیون نفر را دارد.
وادی السلام به عنوان مکانی برای دفن مؤمنان شناخته می شود. برخی بر این باورند که روح هر فرد مؤمنی که در هر کجای دنیا فوت کند، به این مکان خواهد آمد. وجود مقبره هایی منسوب به پیامبران مانند هود و صالح و نیز بناهایی با ارزش تاریخی و مذهبی، این قبرستان را به یک جاذبه مهم برای زائران تبدیل کرده است. تنوع شکل و اندازه قبرها، از جمله اتاقک های کوچک و بزرگ در این مکان، نیز به جذابیت و غنای فرهنگی آن افزوده اند.
«اگر به دنبال رزرو هتل در نجف هستید، سری به صفحه هتل قصر الدر نجف بزنید.»
تاریخچه وادی السلام
وادی السلام یکی از منحصر به فردترین قبرستان های جهان است که تاریخچه آن به حدود ۱۴۰۰ سال پیش برمی گردد. برخی روایات دینی دفن اجساد در این مکان را به زمان سجده فرشتگان بر حضرت آدم (ع) نسبت می دهند. این قبرستان احتمالاً در زمان ساسانیان یا حتی قبل تر ایجاد شده و در طول سال ها چندین بار تغییر و بازسازی شده است.
جالب اینجاست که در سال ۲۰۰۳، در جریان جنگ آمریکا با عراق، از قبرستان وادی السلام به عنوان پناهگاه استفاده می شد. واژه «وادی» در عربی به منطقه ای میان دو کوه اشاره دارد و «السلام» به معنای سلامت و آرامش است که به معنای عاری بودن از عذاب برزخ در نظر گرفته می شود. برخی روایات از این قبرستان به عنوان «ظهر الکوفه» (پشت کوفه) نیز یاد کرده اند و بر اهمیت معنوی آن در تاریخ اسلام تأکید دارند.
قدمت وادی السلام
طبق روایات، قدمت قبرستان وادی السلام به دوران پیش از اسلام برمی گردد. برخی آن را به زمان حضرت آدم و سجده فرشتگان بر او مرتبط می دانند. گفته شده که محل سجده فرشتگان و همچنین نمازگاه حضرت آدم و برخی پیامبران بعد از او همین قبرستان بوده است. امام علی نیز در زمان اقامت در کوفه برای استراحت و راز و نیاز به این مکان می رفتند. همچنین در دوران غیبت کبری، برخی بزرگان به این قبرستان نزد امام زمان (عج) مراجعه کرده اند.
جاذبه های دیدنی اطراف وادی السلام
در اطراف قبرستان وادی السلام جاذبه های دیدنی بسیاری وجود دارند که مهم ترین آن ها را در بخش زیر مرور می کنیم:
مقبره هود و صالح (ع)
مرقدهای پیامبران هود و صالح (ع) در قبرستان وادی السلام قرار دارند که ابتدا به کوشش علامه بحرالعلوم با گنبد و بنایی از گچ و سنگ ساخته شدند. در سال ۱۳۳۷ هجری قمری، این مقابر به همت یکی از نیکوکاران ایرانی تجدید و گنبد آن ها کاشی کاری شد.
مقام امام مهدی و امام صادق (ع)
در بخش شمالی وادی السلام، مقام امام مهدی (ع) و امام صادق (ع) با ساختمانی قدیمی و گنبدی آبی رنگ قرار دارد که علامه بحرالعلوم آن را بنا کرده و سپس در سال ۱۳۱۰ هجری قمری به دست سیدمحمد خان تجدید بنا شد. داخل این مکان، چاه معروف به «بئر امام مهدی (ع)» و سنگی با تاریخ ۱۲۰۰ هجری قمری وجود دارد که زیارت حضرت حجت (ع) بر آن حک شده است.
مقام امام سجاد (ع)
مقام امام سجاد (ع) در حدود یک کیلومتری غرب حرم امام علی (ع) و کنار دریاچه بحر النجف واقع شده و دارای گنبد و دیوارهای کاشی کاری است. این بنا که قدمت آن به دوره صفویه می رسد، در پایان حکومت عثمانی تعمیر شده و محراب آن سنگی زیبا با حروف مقطعه نقش بسته است که معنی آن مشخص نیست.
احادیث و روایات قبرستان وادی السلام
در مورد قبرستان وادی السلام احادیث و روایات بسیاری وجود دارند که در این بخش به شایع ترین آن، اشاره می کنیم:
- وادی السلام نخستین محل سجده فرشتگان بر حضرت آدم (ع) است.
- این مکان به عنوان اولین عبادتگاه انسان معرفی شده و حضرت آدم در آن به عبادت خداوند پرداخت.
- پیامبر (ص) وادی السلام را وعده گاه ملاقات خود و حضرت علی (ع) دانسته اند.
- حضرت علی (ع) فرمودند که روح هر مؤمن به فرمان خداوند به وادی السلام می آید و اینجا قسمتی از بهشت است.
- پیامبر (ص) همراه جبرئیل در شب معراج در وادی السلام نماز خوانده اند و پیامبران بسیاری در این مکان عبادت کردند.
- حضرت علی (ع) درخواست کردند که محل دفن آنها در وادی السلام قرار گیرد.
- امام صادق (ع) بیان کردند که روح تمام مؤمنان در وادی السلام گرد هم می آیند.
- از میان دفن شدگان در وادی السلام، ۷۰,۰۰۰ نفر بدون حساب به بهشت می روند.
- وادی السلام به عنوان محل حضور ارواح مؤمنان و بهشتیان جاویدان توصیف شده که ظاهری باشکوه دارد.
بزرگان و مشاهیر دفن شده در وادی السلام
قبرستان وادی السلام در نجف محل دفن بسیاری از شخصیت های معروف مانند سید جمال الدین گلپایگانی، سید محمدباقر صدر، ابومهدی المهندس و همچنین حضرت لوط و حضرت یحیی (ع) است. نخستین فرد از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) که در این قبرستان دفن شد، خباب بن ارت بود که در نبردهای مهم اسلام شرکت کرده بود.
ایرانی های دفن شده در وادی السلام
در قبرستان وادی السلام علاوه بر مشاهیر ذکر شده، برخی از علما و عرفای ایرانی نیز دفن شده اند. از جمله این افراد می توان به آیت الله سید علی قاضی طباطبایی، رئیس علی دلواری، سید جلال الدین گلپایگانی، جعفر پورعباس، لیلا قاسم، آیت الله محمدرضا جعفری اشکوری و آیت الله شیخ شعبان دیوشلی گیلانی اشاره کرد. همچنین تعدادی از پادشاهان، وزیران و افراد عادی از کشورهای ایران، پاکستان، هند و دیگر مناطق نیز در این قبرستان به خاک سپرده شده اند.
سخن پایانی
قبرستان وادی السلام به عنوان یکی از مقاصد مقدس و تاریخی، نه تنها محل آرامش و دفن شخصیت های برجسته دینی و علمی است، بلکه با قدمتی چند هزار ساله و ارتباطات معنوی عمیق با پیامبران و ائمه معصومین، جایگاه ویژه ای در تاریخ اسلام دارد.
این مکان به عنوان محلی برای راز و نیاز و دعا، همواره الهام بخش مؤمنان خواهد بود و یادآور ارزش های معنوی و فرهنگی غنی است که نسل ها را به عشق و ارادت به اهل بیت (ع) مرتبط می سازد. وادی السلام با تاریخ پرفراز و نشیب خود، همواره در دل عاشقان و زائران جای خواهد داشت. در آخر پیشنهاد می کنیم تورهای زیارتی زائرانه را برای سفر به کربلا انتخاب کنید:
