بارگاه مسلم بن عقیل در شهر تاریخی کوفه قرار دارد و یکی از مقدس ترین مکان ها برای زائران و علاقه مندان به تاریخ اسلام است. این مکان به یاد پسر عموی امام حسین (ع)، مسلم بن عقیل که با وفاداری و شجاعت خود در راه حق جان فدا کرد، بنا گردید. بارگاه مسلم به عنوان نمادی از وفاداری و ایثار در تاریخ اسلام شناخته می شود و نه تنها محلی برای عبادت است، بلکه مرکزی برای یادآوری حوادث عاشورا به شمار می رود.
زائران می توانند با بازدید از این بارگاه، با تاریخ غنی اسلام و شخصیت های تاثیرگذار آن بیشتر آشنا شوند. در این مطلب از سایت زائرانه، اطلاعات بیشتری در خصوص آرامگاه این بزرگوار در اختیارتان قرار می دهیم.
مسلم بن عقیل کیست؟
مسلم بن عقیل، پسر عموی امام حسین (ع)، یکی از شخصیت های برجسته تاریخ اسلام و مبارزانی وفادار به حق و عدالت بود. او در دوران حکومت یزید بن معاویه به کوفه رفت تا بیعت مردم کوفه را با امام حسین (ع) دریافت کند. مسلم به عنوان نماینده امام، با شور و حرارت مردم را به حمایت از امام حسین (ع) تشویق کرد و توانست حمایت بسیاری از مردم را جلب نماید. بارگاه مسلم بن عقیل در کوفه به یاد این شخصیت بزرگوار و فعالیت هایش در جهت حق طلبی بنا شده و نشان دهنده مقام والای او در دل تاریخ اسلام است.
متأسفانه، پس از خیانت مردم کوفه و عدم وفای به عهد خود، مسلم بن عقیل در مواجهه با نیروهای یزید گرفتار شد. او در تنگنای سختی قرار گرفت و با شجاعت و دلیری در برابر دشمن ایستادگی کرد، اما سرانجام در سال 61 هجری قمری به شهادت رسید. شهادت مسلم به عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ عاشورا در نظر گرفته می شود. بارگاه مسلم بن عقیل به عنوان نمادی از ایثار و وفاداری او، هر ساله زائران بسیاری را جذب می کند و یاد او را زنده نگه می دارد.
بارگاه مسلم بن عقیل در کدام منطقه واقع شده است؟
حرم شریف حضرت مسلم بن عقیل (علیه السلام) در قسمت شرقی مسجد کوفه قرار دارد و با گنبدی زیبا که سطح بیرونی آن با کاشی های هنرمندانه تزئین شده، نمایی خاص و مقدس به این مکان می بخشد. این حرم طی سال ها چندین بار مرمت و بازسازی شده است تا با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی خود، فضایی آرام و معنوی برای زائران فراهم کند. بارگاه مسلم بن عقیل به دلیل مرمت و بازسازی های بسیار دارای عمارات مختلف است:
عمارت اول
در سفرنامه ثیبور اشاره شده که بر اساس کتیبه ای که بر فراز مرقد مسلم بن عقیل (علیه السلام) و هانی بن عروه قرار دارد، این بارگاه در سال 681 هجری شمسی توسط محمد بن محمود رازی و ابوالمحاسن بن احمد شیرازی بنا شده است.
همچنین در سال 1380 قمری، صحن اطراف ضریح حضرت مسلم و قبر هانی بن عروه توسعه یافته و رواق هایی به این فضا افزوده شده که این دو مرقد را در یک ديوار محصور کرده اند. علاوه بر این، سیّده عادله خاتون، دختر احمد پاشا، با استفاده از اموال خود، اقدام به ساخت ديوارهای قسمت شمال غربی مسجد کوفه کرده است.
عمارت دوم
در ربیع الاول سال 1232 هجری، نوّاب حافظ محمد عبدالحي خان به تجدید بنای حرم حضرت مسلم بن عقیل (علیه السلام) اقدام کرد. تاریخ این بازسازی در اشعاری ثبت شده که آخرین بیت آن به عبارت «هی باب حطة فادخلوها سجّداً» ختم می شود. این عبارت در حروف ابجد به عدد 1232 تبدیل شده که نمایان گر سال تجدید بنا است.
مرحوم حکیم هم دستوری داد تا برای مرقدهای حضرت عباس (علیه السلام)، مسلم بن عقیل (علیه السلام)، قاسم بن موسی بن جعفر (علیه السلام) و مقام امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مسجد کوفه، ضریح هایی طراحی و ساخته شود. این اقدامات نه تنها به زینت و نگهداری از مکان های مقدس کمک می کنند، بلکه نشان دهنده احترام عمیق به شخصیت های اهل بیت (علیهم السلام) در تاریخ اسلامی هستند.
عمارت سوم
در سال 1384 هجری، حاج محمد رشاد مرزه اقدام به بازسازی بارگاه مسلم بن عقیل (علیه السلام) کرد. سپس در سال 1387 هجری، حاج محمد حسین رفیع بهبهانی کویتی به دستور مرحوم حکیم، گنبد حرم را طلاکاری نمود. این اقدامات باعث شد که بارگاه حضرت مسلم به عنوان زیارت گاهی مهم برای عاشقان و شیفتگان شهیدان کربلا شناخته شود و همچنان مکانی مقدس برای زائران باقی بماند.
معماری بارگاه مسلم بن عقیل
با افزایش جمعیت شیعیان که به مرور زمان به مرقد مسلم بن عقیل (علیه السلام) مراجعه می کردند، فضای حرم بسیار کوچک به نظر رسید. به همین دلیل، سید محسن حکیم در سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ قمری اقدام به گسترش حرم و افزایش ابعاد آن کرد. در این دوره، ضریح این امام بزرگوار با طلا و نقره از اصفهان ساخته شده و گنبد آن نیز طلاکاری شد که نشان از توجه ویژه به این مکان مقدس دارد.
امروزه اگر به مسجد کوفه مراجعه کنید، حرم حضرت مسلم بن عقیل را می بینید که در قالب یک ساختمان چهارگوش با مساحت ۱۰۶ متر مربع طراحی شده و از سه طرف دارای رواق است. رواق جنوبی آن به مرقد مختار ثقفی متصل می شود و در قسمت ورودی یک ایوان بزرگ وجود دارد. ضریح نقره ای بر روی مزار نصب شده و ارتفاع گنبد حرم حدود ۲۹ متر و بلندی بام آن تقریباً ۱۸ متر است که جلوه ای عظیم و باشکوه به این زیارتگاه می بخشد و آن را به مکان مقدسی برای زائران تبدیل کرده است.
سخن پایانی
بارگاه مسلم بن عقیل (علیه السلام) نماد عشق و وفاداری شیعیان به اهل بیت (علیهم السلام) است و مکان مقدسی بوده که زائران از اقصی نقاط جهان برای ادای احترام و طلب دعا به آنجا می روند. این بارگاه تاریخی نه تنها به عنوان یادبودی از فداکاری های این شخصیت بزرگ در کربلا شناخته می شود، بلکه فضایی معنوی برای افزایش اخلاص و نزدیکی به خداوند است.
با گسترش آن در سال های اخیر، آرامگاه مسلم بن عقیل اهمیت خود را به عنوان یکی از مقاصد اصلی زیارت در تاریخ اسلام حفظ کرده است و به زائران این امکان را می دهد تا از روحیه مجاهدت و ایثار این شهید بزرگ بهره مند شوند. شما عزیزان هم می توانید با خرید تور کربلا، علاوه بر زیارت سالار شهیدان، از اماکن مقدس دیگری مثل محل دفن مسلم بن عقیل دیدن کنید.
